✅پرسش:
هشام بن حَکَم کیست؟ آیا او واقعا با قلب و زبان و دست، ائمه را یاری کرده است؟
🌺پاسخ:
هشام بن حَکَم متکلم شیعی قرن دوم قمری و از اصحاب امام صادق(علیه السلام) و امام کاظم(علیه السلام) است. . بسیاری از دانشمندان شیعه و اهل سنت او را به لحاظ علمی ستوده‌اند.
🔹از امام صادق، امام کاظم، امام رضا و امام جواد علیهم‌السلام روایاتی در ستایش هشام بن حکم وارد شده است.
🍀 بر اساس این روایات، وی پرچمدار حق ائمه، مؤید صدق، مدافع ولایت اهل بیت و اثبات‌کننده بطلان دشمنان آنان است. پیروی از او پیروی از ائمه و مخالفت با او مخالفت با آنان شمرده شده است[1]. او بنده خیرخواه خداوند و کسی است که به دلیل حسادت اصحاب، آزار دیده است[2]. هشام با قلب و زبان و دست یاور ائمه است[3]. امام صادق به او فرمود تا زمانی که ما را با زبانت یاری کنی، مؤید به روح القدس خواهی بود[4].
📚 منبع جهت مطالعه بیشتر:
احمد صفایی، هشام بن حکم متکلم معروف قرن دوم هجری و شاگرد مبرز مکتب جعفری، تهران ۱۳۸۳ش.
—---------------------------
1. کشی،اختیار معرفۀالرجال، ص ۲۷۸؛ ابن شهر آشوب،معالم العلما، ص ۱۲۸
2. همان، ص ۲۷۰
3. مامقانی،تنقیح المقال فی علم الرجال، ج۳، ص۲۹۴
4. شریف مرتضی،الشافی فی الامۀ، ج۱، ص۸۵.
💢 سوال:
☑️ ارتباط انسان با جن تا چه مقدار ممکن است اتفاق بیفتد؟
✍ پاسخ:
✅ در ابتدا باید اشاره شود که ممکن است در این باره بین مردم و عوام الناس قصه‌ها و افسانه‌های بسیاری مطرح باشد از جمله همین که در پرسش اشاره شده .
به چند نکته باید توجه شود :
جن تحت تسخیر آدمی در می‌آید و انسان می‌تواند از او کار بکشد حتى افراد سرکش آن ها را به زنجیر و بند بکشد. از این رو در قرآن آمده که جنیان تحت تسخیر حضرت سلیمان بوده و او از آن ها کار می‌کشید. (۱) برخی شیطان‌های جنی برای جناب سلیمان غواصی و کارهای سنگین انجام می‌دادند که در توان آدمی نبوده است. (۲)
از این گونه آموزه‌های قرآن به دست می‌آید که جن تحت تسخیر آدمی در می آید. به اذن الهی، جنیان مؤمن برای پیامبران و امامان مسخر می‌شدند و برای آن ها خدمت می‌کردند. نیز ممکن است برخی صالحان صاحب ولایت و معنویت نیز جنیان را تحت تسخیر در آورند. (۳)
غیر از این نوع ارتباط رویکرد منفی رابطه جن با انسان است که برای وسوسه و فریب آدمی عمل می‌کند. از این رو در سوره «الناس» آمده برخی از جنیان و انسان‌ها مردم را وسوسه می‌کنند. بنا بر این دو نوع ارتباط بین جنیان و آدمیان وجود دارد. ولی ارتباط با جنیان و یارى گرفتن از آنها در امور منفی و مانند آن درست نیست؛ اما به جهت روابط ناسالمی که بعضی انسان ها با جنیان برقرار می کنند و آن ها را برای کارهای نادرست به خدمت می گیرند، از نظر فقهی بین فقها اختلاف است که آیا جایز است جنیان را تسخیر کرد و آنها را به خدمت گرفت؟
در مجموع مى توان گفت: اگر این کار نسبت به جنیان مومن باشد و مایه آزارشان گردد، جایز نیست، ولى اگر مایه آزارشان نشود، روا مىباشد.
البته به کارگرفتن آنها براى کارهاى نامشروع حرام است. آیا اصل ارتباط برقرار کردن با این موجودات از نظر شرعی جایز است ؟ ثانیا کیفیت برقراری این عمل چگونه بوده و به علاوه احضار و ارتباط به چه منظوری صورت می پذیرد؛ در باب احضار و تسخیر جن از منظر فقهی دو نظریه وجود دارد:
بعضی مثل امام خمینی می فرماید: تسخیر اجنه حرام است. (۴)
بعضی مانند آیت الله بهجت می فرماید: اگر موجب ضرر بر مسلمانی نباشد،اشکال ندارد. (۵)
پی نوشت:
۱. نمل (۲۷) آیه ۱۷ و انبیا (۲۱) آیه ۸۲.
۲. ص (۳۸) آیه ۳۷.
۳. محمد تقی مصباح معارف قرآن، نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۰ش، ص ۳۱۲.
۴. امام خمینی ،تحریرالوسیله، نشر موسسه آثار امام خمینی ،ج ۱،ص ۴۷۳ .
۵. آیت الله بهجت، استفتا آت، ج۴ ،سوال ۶۴۲۴ و ۶۴۲۵.
💢 سوال:
☑️ مقام علما بالاتر است یا شهدا؟
✍ پاسخ:
✅ به این سوال به طور کلی نمی توان پاسخ داد، چون هم مقام شهدا و هم مقام علما مراتب دارد و همه با هم مساوی نیستند.
شهادت نقطه اوج کمال است.
پیامبر
اکرم (ص) فرمود: فَوْقَ کُلِّ ذِی بِرٍّ بِرٌّ حَتَّى یُقْتَلَ الرَّجُلُ
فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِذَا قُتِلَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَیْسَ فَوْقَهُ
بِرّ؛
بالاتر از هر کار خیر و نیکی (که به ذهن می آید)، نیکی برتری
وجود دارد، ( این پله های نردبان فوقیت ادامه می یابد) تا می رسد به
آنجایی که فردی در راه خدا کشته و شهید می شود، آن هنگامی که شهادت امضا و
محقق شد، بالاتر از آن، نیکی و مقام و منزلتی وجود ندارد.[۱]
امام
خمینى رضوان الله تعالی علیه نیز فرموده اند: مقام شهید چقدر مهم است که
همه حُجُب و پرده ها برداشته مى شود و (شهید) کمال مطلق را ( با چشم دل
خود) مىبیند. چون به اختیار، تمام پرده هاى مادى را بالا زده است و از
پوسته آنها بیرون آمده، مال و جان و زن و فرزند و تمایلات نفسانى و همه چیز
خود را در راه خدا داده است و از این مقامى بالاتر تصور نمى شود.[۲]
از طرف دیگر در احادیث زیادی مقام علما برتر از شهدا بیان شده است:
امام
جعفرصادق (ع) در خصوص علم و عالم فرموده اند: در روز قیامت میزان اعمال و
علم بشر برپا می شود؛ یکی از سنجش هایی که در عرصه محشر انجام می شود خون
شهدا و مرکب دانشمندان است و کفه ای که در آن مداد علما است سنگین تر از
کفه ای خواهد بود که خون شهدا در آن قرار دارد.
مقام شهید در اسلام
فوق العاده بالاست «عند ربهم یرزقون» هستند و در جوار حضرت حق روزی می
خورند و با این همه عظمت و جایگاهی که برای شهدا فرض شده است، در برخی
مواضع، مقام آنها از عالم کمتر است. شهید با قوه قهریه جسم دشمن را متلاشی
می کند، ولی عالم با قلم، فکر دشمن را یا در هم می کوبد و یا او را هدایت
می کند، پس عالم با روح سروکار دارد و شهید با جسم.
اما به طور کلی
هر کسی در هر موقعیتی که قرار دارد، روح تعبد و تسلیم بودنش در برابر
پروردگار است که او را به بالاترین مقام می رساند. این تعبد گاهی و انجام
وظیفه گاهی در میدان جنگ و جهاد نمود پیدا می کند و گاه در عرصه علم و
اجتهاد. چه بسا شهیدانی که در نزد خدا هیچ ارزشی ندارند، چون هدف مقدسی از
جهاد نداشته اند؛ و چه بسا علمایی که از پست ترین مقامات هم محروم باشند،؛
چون تقوا و اخلاص لازم را رعایت نکرده اند.
/۳۱۶/
پی نوشت:
[۱]. کافی، ج ۲، ص ۳۴۸
[۲]. حاج شیخ عباس مخبر دزفولى، ارمغان شهید، ص ۱۲
